Pisco sour là một món
cocktail có cồn bắt nguồn từ
Peru, đặc trưng trong
ẩm thực Peru và
Chile. Món thức uống này được đặt tên theo từ
pisco, là rượu nền dùng pha chế, kèm thuật ngữ sour, là công thức pha chế gồm có nước cốt chanh chua và thành phần chất tạo ngọt. Pha chế pisco sour kiểu Peru sử dụng pisco làm rượu nền và thêm nước chanh vắt tươi,
xi rô đường, đá viên,
lòng trắng trứng và
rượu đắng Angostura. Phiên bản Chile cũng tương tự, nhưng lại dùng pisco và quả chanh
Pica của Chile để pha chế, không pha rượu đắng và lòng trắng trứng. Các biến thể khác của món cocktail này gồm nhiều kiểu pha chế với trái cây như
dứa hoặc thực vật như
lá coca.Mặc dù pha chế đồ uống hỗn hợp bằng pisco có khả năng khởi đầu từ thập niên 1700 nhưng các sử gia và chuyên gia đồ uống đều đồng tình rằng món pisco sour ngày nay là do ông
Victor Vaughen Morris, người Mỹ, phát minh vào đầu thập niên 1920 tại
Lima, thủ đô Peru.
[2] Morris rời Hoa Kỳ năm 1903 đến làm việc tại thành phố
Cerro de Pasco, miền trung Peru. Năm 1916, ông khai trương quán Morris' Bar ở Lima. Quán của ông nhanh chóng trở thành địa điểm nổi tiếng dành cho tầng lớp thượng lưu Peru và người nước ngoài nói tiếng Anh. Pisco sour đã trải qua vài thay đổi đến khi Mario Bruiget, một bartender người Peru làm việc tại quán Morris' Bar, tạo nên công thức pha cocktail Peru hiện đại vào cuối thập niên 1920 bằng cách thêm rượu đắng Angostura và lòng trắng trứng vào hỗn hợp.Tại
Chile, nhà văn hóa dân gian
Oreste Plath kết luận người phát minh món uống này là Elliot Stubb, một quản lý bếp người Anh trên con thuyền Sunshine. Năm 1872, Elliot Stubb đã trộn nước cốt chanh, xi rô và đá viên để tạo nên món cocktail trong quán bar tại thành phố cảng
Iquique, vào thời điểm thuộc chủ quyền
Peru. Bất chấp điều đó, theo nguồn tin ban đầu được Plath trích dẫn cho rằng Stubb đã phát minh ra
whiskey sour - không phải pisco sour. Thông tin đề cập đến pisco sour cũ nhất được đăng trên một tạp chí từ năm 1921 cho rằng Morris là người phát minh. Năm 1924, mẩu quảng cáo giới thiệu quán Morris' Bar cũng đề cập đến món này, xuất bản trên một tờ báo ở thành phố cảng
Valparaíso,
Chile.Thực khách sành uống cocktail xem pisco sour là món uống cổ điển trong
ẩm thực Nam Mỹ.
[upper-alpha 1] Pisco sour được xem là
quốc tửu của cả hai nước
Peru và
Chile.
[5][6][7][8][9] Mỗi bên đều khẳng định quyền sở hữu loại rượu nền pha chế cocktail — pisco.
[upper-alpha 2] Do vậy, pisco sour trở thành chủ đề quan trọng và gây tranh cãi về văn hóa đại chúng
Mỹ Latinh. Hai loại pisco và hai biến thể trong phong cách chế biến pisco sour có sự khác biệt cả về cách sản xuất lẫn hương vị. Hàng năm, Peru kỷ niệm một
ngày lễ quốc gia nhằm tôn vinh món cocktail này vào ngày thứ bảy đầu tiên của tháng hai.